Ο Θεματικός Τουρισμός μπορεί να συμβάλει καταλυτικά στη διασύνδεση του τουρισμού με την παραγωγική βάση των προορισμών
Γράφει ο Γιώργος Καραχρήστος
Πολλά έχουν γραφτεί για τον Θεματικό Τουρισμό και τα οφέλη που μπορεί να έχει για τον ελληνικό τουρισμό. Μόνο εδώ στην itn Ελληνικός Τουρισμός έχουμε παρουσιάσει σε παλαιότερα τεύχη τις βασικές μορφές εναλλακτικού τουρισμού και πόσο μπορούν να συμβάλλουν στην αύξηση της τουριστικής κίνησης.
Δεν λείπουν ωστόσο οι λάθος προσεγγίσεις, αλλά και οι επιφυλάξεις γύρω από το ζήτημα των θεματικών μορφών τουρισμού. Ένας πάγιος προβληματισμός είναι το κατά πόσον ο Θεματικός Τουρισμός, ή κάποιες μορφές του θα μπορούσαν να αποτελέσουν το κυρίαρχο μοντέλο σε βάθος χρόνου. Η σκέψη αυτή είναι προβληματική εν τη γενέσει της. Ο Θεματικός Τουρισμός δεν έρχεται να «ανταγωνιστεί» όποιο άλλο τουριστικό μοντέλο, δεν είναι απέναντι από το «Ήλιος και Θάλασσα». Έρευνες του ΙΝΣΕΤΕ καταδεικνύουν πως το «Ήλιος και Θάλασσα» παραμένει το κυρίαρχο τουριστικό προϊόν της Ελλάδας.
Ο Θεματικός Τουρισμός έρχεται για να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε αυτό και όχι ανταγωνιστικά. Χρόνια υπάρχει η συζήτηση για την εποχικότητα. Χρονιά συζητούμε επίσης για τουρισμό 365 ημέρες τον χρόνο. Οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της εποχικότητας, αλλά και να αναδείξουν νέους προορισμούς της χώρας, ενώ παράλληλα μπορούν να συμβάλλουν καταλυτικά στη διασύνδεση του τουρισμού με την παραγωγική βάση της χώρας. Ιδίως, όσον αφορά, το κομμάτι της γαστρονομίας, του οίνου και των υπόλοιπων ποτών που παράγονται στη χώρα.
Η κύρια ιδέα πίσω από αυτή τις θεματικές μορφές τουρισμού είναι οι επισκέπτες να ζήσουν μια αξέχαστη εμπειρία, που θα τους γεμίσει πνευματικά και ψυχικά, αφού τους χαρίσει μια μοναδική, αυθεντική σύνδεση με τη φύση, τον πολιτισμό και τους ανθρώπους στον τόπο προορισμού τους. Παρακάτω παραθέτουμε βασικά οφέλη που μπορούν να προκύψουν από τον Θεματικό Τουρισμό
Διατήρηση του οικοσυστήματος
Οι επιπτώσεις του μαζικού τουρισμού έχουν, τις περισσότερες φορές, καταστροφικές συνέπειες στο τοπίο και στον τοπικό πληθυσμό, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς μόνο τις ποσότητες των απορριμμάτων και το μέγεθος των ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων που χτίζονται για να ευχαριστήσουν όλους τους τουρίστες. Αντιθέτως, οι τουριστικές υπηρεσίες του εναλλακτικού τουρισμού σέβονται απόλυτα το φυσικό τοπίο, αφού η σύνδεση με αυτό είναι που ουσιαστικά αποζητά ο επισκέπτης. Με τον βιώσιμο τουρισμό να βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο το συγκεκριμένο μοντέλο αφορά τον τουρισμό κάθε είδους. Ιδίως μετά την πανδημία που άλλαξε άρδην τις ταξιδιωτικές συνήθειες, είναι δεδομένο πως όλοι οι προορισμοί χρειάζεται να αναλάβουν πρωτοβουλίες που θα τους οδηγήσουν προς αυτή την κατεύθυνση.
Στήριξη της τοπικής κοινωνίας
Βασικό για την υγιή τουριστική ανάπτυξη είναι να σέβεται τον τοπικό πληθυσμό και να μην αλλοιώνει τον χαρακτήρα του τόπου, τις συνήθειες, τις αξίες, τα ήθη και τα έθιμα που επικρατούν και μπορούν να έχουν παράδοση αιώνων. Άλλωστε επανερχόμενοι στο θέμα της βιωσιμότητας το στοιχείο αυτό είναι επίσης κεντρικό για να θεωρηθεί βιώσιμος ένας προορισμός. Οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού βοηθούν στον καταμερισμό της επισκεψιμότητας ανά εποχή του έτους και ταυτόχρονα προωθούν τα τοπικά προϊόντα συμβάλλοντας συνολικά στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας.
Προσωπικές εμπειρίες
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι θεματικές μορφές τουρισμού προσφέρουν προσωπική εμπειρία και έχουν εξατομικευμένο χαρακτήρα. Το χαρακτηριστικό αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό τη σημερινή εποχή. Οι ταξιδιώτες αναζητούν αυθεντικές εμπειρίες, εξατομικευμένες, ενώ αναζητούν και καταλύματα χωρίς συνωστισμό και όχι μόνο για λόγους υγειονομικής ασφάλειας. Αυτό είναι ακόμη ένα στοιχείο που οδηγεί σε περιορισμό του μοντέλου μαζικού τουρισμού. Επιπλέον όλο και περισσότερο τα ταξίδια επιλέγονται με κριτήριο όχι το πού θα πάει κανείς, αλλά τι θα κάνει στον προορισμό. Οι εναλλακτικές μορφές τουρισμού έρχονται ακριβώς να καλύψουν αυτές τις ανάγκες.
Επαφή με την τοπική κουλτούρα
Η αυθεντικότητα, όπως προαναφέρθηκε αποτελεί ζητούμενο για τους ταξιδιώτες σήμερα. Τα παραδείγματα που έχουμε, ιδίως στον τουρισμό υπαίθρου, στη χώρα μας είναι πολλά και επιτυχημένα. Είναι προς όφελος των προορισμών να αναδείξουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους και να καταφέρουν να έχουν τουριστική κίνηση πέρα από τους θερινούς μήνες. Στην προσπάθεια αυτή μπορούν να παίξουν ρόλο τα πάντα. Το φυσικό περιβάλλον, οι παραγωγικές δραστηριότητες, οι περιηγήσεις στη φύση, η ορειβασία, ο αθλητισμός, τα χειμερινά σπορ, η γαστρονομία, οι θεραπείες σε ιαματικά λουτρά και άλλα πολλά. Οι προορισμοί καλούνται να αναδείξουν τα πλεονεκτήματα που διαθέτουν και να προσφέρουν νέες εμπειρίες στους ταξιδιώτες.
Από τα παραπάνω γίνεται σαφές το γεγονός ότι ο Θεματικός Τουρισμός μπορεί να συμβάλει καταλυτικά όχι απλά στην αύξηση της τουριστικής κίνησης, αλλά στη συνολική ενίσχυση της τοπικής οικονομίας και της τοπικής παραγωγικής δραστηριότητας, ενώ παράλληλα επιτρέπει στους προορισμούς να διατηρήσουν το χαρακτήρα τους, χωρίς την επιβάρυνση που δέχεται ο τοπικός πληθυσμός από τον μαζικό τουρισμό.
Η ανάληψη πρωτοβουλιών από την Τοπική Αυτοδιοίκηση και των δύο βαθμών είναι κρίσιμη. Οφείλουν να προχωρήσουν στη σύσταση Οργανισμών Διαχείρισης Προορισμών, όπου δεν υπάρχουν και να καταστρώσουν από κοινού με τους τοπικούς τουριστικούς και επαγγελματικούς φορείς στρατηγικό πλάνο για την τουριστική ανάπτυξη και την ενίσχυση των Θεματικών Μορφών Τουρισμού. Υπάρχουν προορισμοί που έχουν κάνει βήματα πολλά σε αυτό το κομμάτι. Υπάρχουν όμως και περιοχές που ακόμη δεν έχουν προχωρήσει. Σήμερα με την οικονομία να βρίσκεται σε στενωπό, είναι ανεπίτρεπτο να αφήνουμε την όποια ευκαιρία ανάπτυξης να πηγαίνει χαμένη.
